Takie wnioski płyną z badania zrealizowanego przez zespół pod kierunkiem prof. Jacka Męciny z Uniwersytetu Warszawskiego, doradcę zarządu Konfederacji Lewiatan i firmę badawczą SW Research.
Pokolenie Z to osoby urodzone w latach 1995–2010, których główną cechą wyróżniającą jest dorastanie w społeczeństwie cyfrowym — w erze mediów społecznościowych i internetu, będących dla nich podstawowym źródłem wiedzy o świecie.
Jednym z zagadnień poruszonych w badaniu był stosunek młodych ludzi do pracy jako formy aktywności i wartości, którą praca ze sobą niesie. Respondentów poproszono o ocenę kilku powszechnie funkcjonujących w literaturze i debacie publicznej stwierdzeń dotyczących pracy. Najczęściej zgadzali się oni z opinią, iż „aby człowiek mógł w pełni rozwinąć swoje talenty, potrzebna jest wytężona praca” — taką odpowiedź wskazało niemal 60% uczestników badania. Jednocześnie, prawie tyle samo respondentów odrzuciło stwierdzenie, iż „pracę należy zawsze stawiać na pierwszym miejscu, choćby jeżeli oznacza to konieczność poświęcenia jej większej ilości czasu”. Wynik ten potwierdza, iż dla przedstawicieli pokolenia Z większą wartością niż praca jest rozwój osobisty i życie rodzinne. Warto również zauważyć, iż ponad połowa badanych uważa, iż osoby niepodejmujące pracy stają się leniwe, a ponad 40% postrzega pracę jako obowiązek wobec społeczeństwa.
Na pytanie o to, co jest najważniejsze w pracy, respondenci najczęściej wskazywali „poczucie, iż robię coś, co lubię” (36,9%), „zgrany zespół” (27,7%) oraz „podejście pracodawcy do pracownika” (27,5%).
– Wyniki te pokazują, iż dla przedstawicieli pokolenia Z najważniejsze znaczenie ma dobre samopoczucie w miejscu pracy, kooperacja w zgranym zespole oraz relacje z przełożonym, oparte na wzajemnym szacunku i akceptacji. Z kolei takie wartości jak „poczucie wspólnoty” czy „wspólny cel” były najrzadziej wybierane, co może świadczyć o tym, iż dla respondentów są to pojęcia zbyt abstrakcyjne lub mniej istotne w kontekście codziennej pracy – mówi prof. Jacek Męcina.
Wartością, którą respondenci najczęściej kierowali się przy wyborze pracodawcy była „otwarta komunikacja z przełożonym” (81,8% wskazań), następnie „równowaga między życiem zawodowym a prywatnym” (79,8% wskazań) i „stabilność zawodowa” (79,7% wskazań). Interesujący jest fakt, iż respondenci częściej uznawali za istotne wartości pozapłacowe niż jedną z podstawowych korzyści, z jaką kojarzona jest najczęściej praca, a mianowicie „dochody – poziom zarobków”. Wartość tą co prawda wskazało jako istotną przy wyborze pracodawcy ponad 60% respondentów (podobnie jak „dodatkowe benefity pozapłacowe), jednak nie znalazła się ona w czołówce wskazań respondentów. Najrzadziej wskazywanymi jako istotne wartościami były: „zaangażowanie firmy w inicjatywy proekologiczne”, „programy rozwoju kariery” oraz „kultura inkluzywności” — mniej niż połowa respondentów uznała te czynniki za ważne. W przypadku tych trzech aspektów około jedna trzecia badanych wybrała odpowiedź „trudno powiedzieć”, co może sugerować, iż dopiero w trakcie badania zwrócili uwagę na ich potencjalne znaczenie przy wyborze pracodawcy, a wcześniej nie brali ich pod uwagę.
Ciekawym wynikiem jest również stosunkowo niska waga przypisywana możliwości pracy zdalnej — istotną uznała ją jedynie połowa respondentów. Trudno jednoznacznie stwierdzić, czy wpływ na to miały: młody wiek uczestników, ograniczone doświadczenie zawodowe i związane z tym braki w przygotowaniu do samodzielnej pracy, czy raczej preferencja bezpośrednich kontaktów z innymi pracownikami. Wynik ten przeczy powszechnie powielanemu przekonaniu, iż młode pokolenie zdecydowanie preferuje pracę zdalną.
*****
Badanie „Pokolenie Z na rynku pracy” zostało przeprowadzone na reprezentatywnej próbę 1080 młodych osób urodzonych w latach 1998–2007, z których około 34% stanowili studenci. 43% posiadało stałe zatrudnienie, niemal 20% pracowało dorywczo, a 5% prowadziło własną działalność gospodarczą. Zarówno w przypadku studentów, jak i osób pracujących, struktura zatrudnienia wyraźnie różniła się w zależności od rocznika. Badanie objęło młodzież z całego kraju i zostało zrealizowane w lutym i marcu 2025 roku w formie ankiet online.
Konfederacja Lewiatan
