5 października w Minodze k. Skały odbyła się uroczystość odsłonięcia sfinansowanego przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie nowego pomnika nagrobnego na grobie mjr. Józefa Gargasza „Grota” – oficera dywersji Obwodu Armii Krajowej Miechów, dowódcy 1 kompanii Samodzielnego Batalionu Szturmowego „Suszarnia 106 DP AK, zamordowanego przez Urząd Bezpieczeństwa 4 marca 1953 r. W uroczystości wziął udział Wojciech Gargasz – syn Józefa i Zofii Gargaszów.
Uroczystość rozpoczęła się mszą świętą w kościele parafialnym pw. Narodzenia NMP w Minodze, której przewodniczył ks. proboszcz Jerzy Ławicki.
Po mszy uczestnicy w pochodzie udali się na cmentarz parafialny na dalszą część ceremonii z udziałem kompanii honorowej Wojska Polskiego, wystawionej przez dowództwo Garnizonu Kraków oraz Orkiestry Wojskowej w Bytomiu.
Po powitaniu zaproszonych gości odczytano listy skierowane do uczestników przez wiceprezesa Rady Ministrów – Ministra Obrony Narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza oraz wojewodę małopolskiego dr. Krzysztofa Jana Klęczara. Przemówienie wygłosił m.in. naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Krakowie dr Maciej Korkuć. Następnie odsłonięto nagrobek, odczytano Apel Pamięci oraz złożono kwiaty.
Ppłk Mariusz Pietrusiński, reprezentujący dowódcę 2 Korpusu Polskiego, dowódcę Garnizonu Kraków gen. broni dr. Adama Joksa, przekazał rodzinie mjr. „Grota” rogatywkę garnizonową oficera wojska polskiego.
W uroczystości wzięli udział posłowie na Sejm RP, władze administracji rządowej i samorządowej, przedstawiciele Wojska Polskiego oraz Policji, organizacje społeczne i kombatanckie, reprezentanci placówek oświatowych i muzealnych, jednostki OSP oraz rodziny żołnierzy 106 Dywizji Piechoty Armii Krajowej. W uroczystości uczestniczyła także delegacja Zarządu Regionu Małopolskiego NSZZ „Solidarność”, na czele której stał Daniel Pokuta, zastępca przewodniczącego Regionu. Delegacja złożyła wieniec na grobie zamordowanego przed laty patrioty.
Organizatorami uroczystości byli Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie oraz Urząd Miasta i Gminy Skała.
Józef Gargasz ps. „Grot” (1914-1953)
Urodził się 26 grudnia 1914 r. we wsi Czechy koło Brodów w woj. tarnopolskim. Uczęszczał do gimnazjum humanistyczno-przyrodniczego w Brodach. W 1938 r. ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. W kampanii polskiej 1939 r. wziął udział jako p.o. dowódcy kompanii 44 pp (13 DP). Przeszedł szlak bojowy przez Kutno, Łowicz, Spałę do Warszawy.
Uniknął niewoli i przybył wraz ze znajomym do wsi Krasieniec koło Iwanowic Włościańskich. W 1940 r. został dowódcą placówki Związku Walki Zbrojnej w Słomniachi. Na przełomie 1943/1944 objął funkcję szefa dywersji w Obwodzie Armii Krajowej Miechów. Nadzorował działalność oddziałów dywersyjnych i partyzanckich dowodzonych przez Juliusza Nowaka ps. „Babinicz”, Jana Molędę ps. „Trzaska”, Wojciecha Majewskiego ps. „Jaksa”. Zorganizował szereg akcji dywersyjnych, sabotażowych, ekspropriacyjnych i likwidacyjnych. Należał do najbliższych współpracowników szefa Kedywu Inspektoratu kpt. Antoniego Iglewskiego ps. „Ponar”.
We wrześniu 1944 r. – w związku z przygotowaniami do operacji „Burza” – objął dowództwo 1 kompanii Samodzielnego Batalionu Szturmowego „Suszarnia” 106 DP AK. Miał wówczas pod komendą ok. 300 ludzi skoszarowanych w obozie partyzanckim w lasach sancygniowskich. Wziął udział w walce batalionu 1 listopada 1944 r. przeciwko przeważającym siłom wroga.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej nie ujawnił się i do początku lipca 1945 r. kontynuował zbrojną działalność niepodległościową w rejonie Słomnik. 9 czerwca 1945 r. podlegli mu żołnierze dokonali uderzenia na posterunek MO w Iwanowicach. Należał do organizacji „NIE” i Delegatury Sił Zbrojnych. Latem 1945 r. wyjechał na Pomorze Zachodnie, po czym jesienią wrócił do Krakowa, gdzie krótko działał w WiN. W 1946 r. udał się do Chrzelic, a w maju 1948 r. do Gliwic. Tam podjął pracę w Zjednoczeniu Przemysłu Nieorganicznego, studia wieczorowe na Wydziale Chemii Politechniki Śląskiej oraz zarejestrował się w WKU.
9 października 1950 r – dzięki podstępowi – uciekł z budynku komitetu miejskiego PZPR w Gliwicach przesłuchującemu go funkcjonariuszowi. Od tego momentu ukrywał się. Był poszukiwany m.in. przez WUBP w Katowicach. W 1952 r. wrócił wraz z żoną do domu teściów w Sułkowicach koło Iwanowic Włościańskich.
4 marca 1953 r. udał się z Sułkowic do wioski Stoki koło Skały. niedługo do domu, gdzie przebywał, wtargnęło trzech funkcjonariuszy komunistycznej bezpieki, dwaj pozostali na zewnątrz. Po wylegitymowaniu i zrewidowaniu Gargasza próbowano go zatrzymać. Doszło do szarpaniny, w trakcie której jeden z funkcjonariuszy z bliska oddał strzał, mordując Gargasza na miejscu. Pogrzeb odbył się 12 marca 1953 r. Józef Gargasz został pochowany na cmentarzu parafialnym w Minodze. Wraz z nim w grobie spoczywa żona Zofia Gargasz z domu Misztal (1924-2010). Pochodziła ze wsi Sułkowice. Była łączniczką i sanitariuszką AK.
Tekst i zdjęcia: IPN Odz. Kraków
Zdjęcia: Daniel Pokuta
