Osoby z tych roczników mogą mieć specjalną emeryturę. Oto konieczne warunki

Jeśli urodziłeś się w latach 1949–1968 i pracowałeś w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, możesz dostać emeryturę na szczególnych warunkach. Oto co możesz zyskać i na jakich warunkach.


Jeśli urodziłeś się w latach 1949-1968 i pracowałeś w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze to możesz uzyskać wcześniejszą emeryturę na specjalnych zasadach.

Warunki otrzymania emerytury za szczególne warunki lub charakter

Trzeba je spełniać na dzień 31 grudnia 2008 r.:

wiek emerytalny – jest różny w zależności od płci oraz rodzaju pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,

masz 20 lat (kobieta) lub 25 lat (mężczyzna) stażu (czyli okresów składkowych i nieskładkowych) i możesz to potwierdzić odpowiednimi dokumentami,

masz wymagany staż pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – jest on różny w zależności od rodzaju pracy – i możesz to potwierdzić odpowiednimi dokumentami,

nie jesteś członkiem otwartego funduszu emerytalnego (OFE) albo za naszym pośrednictwem złożyłeś wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na Twoim rachunku w OFE na dochody budżetu państwa.

Co to jest praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze?

W pierwszym przypadku chodzi o pracę o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub pracę wymagająca wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Może to być np.: praca pod ziemią, przy przetwórstwie azbestu, produkcji ołowiu i kadmu, praca ratowników w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym.

Z kolei pracą o szczególnym charakterze jest m.in. praca pracowników organów administracji celnej oraz organów kontroli państwowej, praca dziennikarzy, artystów, nauczycieli czy żołnierzy zawodowych.

To, czy twoje zatrudnienie jest pracą w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze potwierdza pracodawca, dokonując odpowiedniego wpisu na Twoim świadectwie pracy. Listę tę znajdziecie na stronie ZUS.

Warto pamiętać, iż nie każda praca w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych uprawnia do otrzymania wcześniejszej emerytury.

Wykazy i zaświadczenia

ZUS przypomina, iż o ile Twój pracodawca stosował (bądź przez cały czas stosuje) resortowe wykazy stanowisk pracy w szczególnych warunkach (wydane przez adekwatnych ministrów, kierowników urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze dla podległych im zakładów pracy), musi w Twoim świadectwie pracy określić:

rodzaj pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r.,

stanowisko pracy wymienione we właściwym wykazie, dziale, pozycji i punkcie zarządzenia resortowego lub uchwały,

okres, w którym praca w szczególnych warunkach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.


Jeżeli Twój pracodawca nigdy nie stosował resortowych wykazów prac, bo np. prowadzi prywatną firmę, to wystarczy, aby wykonywana przez Ciebie praca, wykazana przez pracodawcę w świadectwie pracy była zgodna z rodzajem prac lub stanowiskiem wymienionym w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r.

W jakim wieku można przejść na "specjalną" emeryturę

Oto szczegóły dotyczące wieku i rodzaju pracy, uprawniające do przejścia na emeryturę na specjalnych zasadach:

co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Okresy zatrudnienia na kolei to okresy pozostawania w stosunku pracy w kolejowych jednostkach organizacyjnych, w czasie których pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy.

co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach wymienionej w wykazie A dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna).

wiek wynoszący 10, 15 lub 20 lat w zależności od wykonywanej pracy na stanowisku pracy wymienionym w wykazie B rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy spełnieniu pozostałych warunków.

co najmniej 15 lat pracy dziennikarskiej dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Dodatkowo wymagane jest osiągnięcie ww. wieku w czasie wykonywania pracy dziennikarskiej lub wykonywanie tej pracy w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę oraz objęcie układem zbiorowym pracy dziennikarzy,

co najmniej 15 lat zatrudnienia w Najwyższej Izbie Kontroli dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Dodatkowo wymagane jest osiągnięcie ww. wieku w czasie zatrudnienia w Najwyższej Izbie Kontroli,

co najmniej 15 lat działalności twórczej lub artystycznej uprawnia do przejścia na emeryturę w wieku:

tancerz, akrobata, gimnastyk, ekwilibrysta, kaskader: 40 lat (kobieta) i 45 lat (mężczyzna),

solista wokalista, muzyk grający na instrumentach dętych, treser zwierząt drapieżnych: 45 lat (kobieta) i 50 lat (mężczyzna),

artysta chóru, żongler, komik cyrkowy, aktor teatru lalek: 50 lat (kobieta) i 55 lat (mężczyzna),

aktorka, dyrygentka – 55 lat,

muzyk grający na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz klawiszowych, operator obrazu filmowego, fotografik: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna),


W celu ustalenia uprawnień osoby w wieku 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna) za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się również:

pracowników organów kontroli państwowej,

pracowników organów administracji celnej,

nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela,

żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Celnej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej, o ile nie spełniają warunków lub utracili prawo do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób,

pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej.


ZUS przypomina, iż do emerytury liczą się jedynie tzw. pełne etaty, nie liczą się tzw. połówki, ćwiartki czy ósemki oraz umowy zlecenia lub prowadzenie własnej działalności gospodarczej.