1 godzina temu
Włączenie staży i praktyk w strategie edukacyjne oraz biznesowe może nie tylko poprawić sytuację młodzieży na rynku pracy, ale także zwiększyć konkurencyjność całych sektorów gospodarki. Pozostaje pytanie, czy działania jednostek i organizacji mogą przełożyć się na trwałą zmianę systemową.
Czempioni EAfA to najbardziej aktywni członkowie Sojuszu, wyróżniający się gotowością do promowania inicjatywy, dzielenia się dobrymi praktykami i utrzymywania wysokiej aktywności w przestrzeni publicznej. W 2025 r. ten tytuł otrzymali: Magda Janiak z Polski, Ana Zacharian z Albanii oraz Antonio Bonardo z Włoch.
Wspólnym mianownikiem ich działań jest łączenie edukacji z realnymi potrzebami rynku pracy. Każdy z nich reprezentuje inną perspektywę – uczelni, organizacji pozarządowej i międzynarodowej agencji zatrudnienia – ale w każdym przypadku celem jest zwiększenie jakości i dostępności praktyk zawodowych.
Akademicka perspektywa – Magda Janiak i model WSEI
Magda Janiak, zastępca dyrektora ds. współpracy międzynarodowej w Wyższej Szkole Ekonomiczno-Informacyjnej w Lublinie, od 2022 r. rozwija sieć kontaktów, która pozwala studentom uczelni realizować praktyki w ramach partnerstw z organizacjami unijnymi. WSEI, kształcąc ok. 40 tys. osób, łączy edukację akademicką z kursami zawodowymi, płatnymi stażami i praktykami podyplomowymi.
Podejście to wpisuje się w trend zacieśniania relacji między uczelniami a rynkiem pracy, jednak rodzi pytanie o skalowalność takich działań. jeżeli inicjatywy międzynarodowe pozostaną domeną wąskiej grupy studentów, ich wpływ na ogólną sytuację absolwentów może być ograniczony. Z drugiej strony, przykład WSEI pokazuje, iż inwestycja w mobilność i kontakty międzynarodowe realnie zwiększa szanse na zatrudnienie w konkurencyjnych sektorach.
NGO w służbie kształcenia – Ana Zacharian i AlbanianSkills
Ana Zacharian od 2018 r. kieruje programami w AlbanianSkills – organizacji pozarządowej, która organizuje krajowe konkursy umiejętności i realizuje projekty podnoszące kompetencje młodych Albańczyków. Szczególny nacisk kładzie na łączenie edukacji z potrzebami biznesu, w tym małych i średnich przedsiębiorstw.
Zacharian zwraca uwagę, iż MŚP mogą korzystać z wiedzy i świeżego spojrzenia młodych praktykantów, zwłaszcza w obszarze narzędzi cyfrowych. Takie podejście wzmacnia konkurencyjność firm, ale jednocześnie rodzi pytanie o mechanizmy utrwalania tej współpracy. Bez systemowych zachęt – np. ulg podatkowych czy formalnych programów wsparcia – ryzyko jest takie, iż część przedsiębiorców potraktuje staże wyłącznie jako doraźne źródło taniej siły roboczej, bez realnego wpływu na podnoszenie jakości zatrudnienia.
Globalny wymiar – Antonio Bonardo i Gi Group
Antonio Bonardo, dyrektor ds. spraw publicznych w Gi Group, od 2016 r. rozwija w ramach EAfA inicjatywy obejmujące ponad 40 państw w Europie, Ameryce, Azji i Afryce. Gi Group działa w obszarze rekrutacji, zatrudnienia tymczasowego i stałego, doradztwa HR oraz szkoleń, w tym praktyk zawodowych.
Bonardo podkreśla wartość EAfA jako sieci wymiany wiedzy i najlepszych praktyk, które można adaptować do różnych rynków. Problemem pozostaje jednak różnorodność regulacyjną między państwami – rozwiązania sprawdzające się w UE nie zawsze można wprost przenieść do państw o innych systemach edukacyjnych i prawnych. To stawia przed Czempionami wyzwanie: jak zapewnić spójność standardów praktyk w globalnym środowisku?
Praktyki jako narzędzie transformacji – potencjał i ryzyka
Wszyscy tegoroczni Czempioni wskazują, iż praktyki zawodowe mogą przyczynić się do poprawy jakości kadr, zwiększenia mobilności pracowników i lepszego dopasowania umiejętności do potrzeb gospodarki. W materiałach EAfA pojawia się także wątek środowiskowy – praktyki mają wspierać rozwój „czystszej i bardziej energooszczędnej Europy” poprzez włączanie w procesy szkoleniowe treści związanych z zieloną transformacją.
Pytanie jednak, na ile takie deklaracje mają realne przełożenie na praktykę. Aby szkolenia i staże stały się elementem transformacji ekologicznej, konieczne jest włączenie do programów praktyk konkretnych kompetencji związanych z gospodarką obiegu zamkniętego, efektywnością energetyczną czy innowacjami technologicznymi. Bez tego hasła o „zielonych praktykach” mogą pozostać jedynie elementem wizerunkowym.
Systemowa luka – brak jednolitego standardu jakości
Działania Czempionów EAfA pokazują, iż jakość praktyk zależy w dużej mierze od zaangażowania pojedynczych organizacji i osób. Problem w tym, iż w skali europejskiej przez cały czas brakuje jednolitego standardu jakości praktyk zawodowych, który byłby respektowany we wszystkich państwach członkowskich.
Obecnie standardy te różnią się nie tylko między krajami, ale choćby między regionami w obrębie jednego państwa. To powoduje, iż mobilność uczniów i studentów w ramach praktyk jest ograniczona – potencjalny pracodawca nie ma pewności, jakie kompetencje realnie zdobył kandydat w innym kraju. W tym kontekście rola EAfA mogłaby polegać nie tylko na promowaniu najlepszych praktyk, ale też na opracowaniu minimalnych wymagań jakościowych obowiązujących w całej UE.
Konkurencyjność Europy a inwestycja w kadry
Przykłady Magdy Janiak, Any Zacharian i Antonio Bonardo pokazują, iż inwestycja w praktyki zawodowe jest traktowana jako element strategii konkurencyjności – zarówno na poziomie lokalnym, jak i międzynarodowym. Korzyści obejmują lepsze przygotowanie młodzieży do rynku pracy, transfer wiedzy między pokoleniami oraz wzmacnianie innowacyjności firm.
Pozostaje jednak pytanie, czy Europa, stojąc w obliczu globalnej rywalizacji o talenty, może pozwolić sobie na utrzymanie obecnego, fragmentarycznego modelu. Bez wypracowania spójnej polityki praktyk zawodowych, wspieranej odpowiednimi aktami i instrumentami finansowymi, choćby najbardziej inspirujące inicjatywy Czempionów mogą mieć ograniczony wpływ na długoterminową konkurencyjność UE.
