1 dzień temu
Po wygranej w II turze wyborów prezydenckich przez Karola Nawrockiego, IPN będzie potrzebował nowego prezesa. Prezydent elekt pełnił to stanowisko od 2021 r., jednak 6 sierpnia ma zostać zaprzysiężony przez Zgromadzenie Narodowe.
W środę rzecznik IPN dr Rafał Leśkiewicz poinformował PAP, iż Karol Nawrocki przez cały czas wypełnia obowiązki prezesa instytutu.
- To nie jest moment na te pytania. Nawrocki jest prezesem IPN wybranym na urząd Prezydenta. Tryb wyboru Prezesa określają art. 10 i 10a ustawy - powiedział zapytany, kiedy może ruszyć procedura wyboru nowego szefa.Reklama
Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (IPN) został powołany 19 stycznia 1999 r. na mocy ustawy z 18 grudnia 1998 r. o IPN. 27 stycznia 2022 r. Sejm RP uchwalił Nowelizację tej ustawy, w której m.in. była mowa o sposobie wyboru prezesa instytutu.
Napisano, iż ma być powoływany i odwoływany przez Sejm RP za zgodą Senatu. Kandydatów na to stanowisko z kolei zgłasza Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, spoza swego grona. W okresie między trzema, a sześcioma miesiącami do upływu kadencji prezesa przewodniczący Kolegium musi ogłosić publiczny konkurs.
IPN. Tak wygląda proces powołania nowego prezesa
"W przypadku innej przyczyny opróżnienia stanowiska Prezesa Instytutu Pamięci, termin zgłaszania się kandydatów do konkursu na to stanowisko wynosi 30 dni od dnia ogłoszenia konkursu. Przesłuchania kandydatów na stanowisko prezesa Instytutu Pamięci mają charakter publiczny" - jest napisane w ustawie.
Konkurs ogłasza przewodniczący Kolegium IPN - w tej chwili jest nim prof. Wojciech Polak. Musi on opublikować ogłoszenie o konkursie w "Biuletynie Informacji Publicznej Instytutu Pamięci". Ogłoszenie zawiera m.in.: wymagania niezbędne do sprawowania stanowiska, wykaz dokumentów i oświadczeń kandydata oraz informacje o sposobie, terminie i miejscu ich składania.
Konkurs składa się z dwóch etapów. W pierwszym sprawdzane są dokumenty i oświadczenia złożone przez kandydatów. Drugi etap polega na publicznym wysłuchaniu kandydatów, podczas którego prezentują oni swoje umiejętności i przedstawiają koncepcje kierowania IPN.
Następnie Kolegium IPN w tajnym głosowaniu stara się wyłonić kandydata na prezesa, bezwzględną większością głosów. o ile w pierwszym głosowaniu żaden z kandydatów nie uzyska bezwzględnej większości głosów, wtedy przeprowadza się kolejne głosowanie zwykłą większością głosów, z udziałem kandydatów, którzy uzyskali dwie kolejne największe liczby głosów.
Jeżeli w głosowaniach żaden z kandydatów nie uzyska wymaganej większości głosów, Kolegium IPN, w drodze uchwały, uznaje konkurs za nierozstrzygnięty, a jego przewodniczący ponownie ogłasza konkurs.
Kto nowym prezesem IPN? Kogo powoła Sejm RP?
Warunki zgłoszenia kandydata do konkursu:
posiadanie wyłącznie obywatelstwa polskiego, niekaralność, wyróżnianie się wysokimi walorami moralnymi oraz wiedzą przydatną w pracach instytutu, posiadanie stopienia naukowego: doktora, doktora habilitowanego lub profesora.
W ustawie zaznaczono, iż na stanowisko prezesa IPN nie może być powołana osoba, która:
pełniła służbę, pracowała lub była współpracownikiem organów bezpieczeństwa państwa,była sędzią, która orzekając uchybiła godności urzędu,należy do partii politycznej, związku zawodowego lub prowadzić działalność publiczną niedającej się pogodzić z godnością jego urzędu,posiada mandat posła albo senatora.
Po wybraniu, prezes IPN składa przed Sejmem RP następujące ślubowanie:
"Ślubuję uroczyście na powierzonym mi stanowisku Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej służyć wiernie Narodowi Polskiemu, stać na straży prawa, obowiązki mojego urzędu wypełniać sumiennie, a w postępowaniu kierować się zasadami godności i uczciwości". Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania: "Tak mi dopomóż Bóg".
Kadencja prezesa IPN trwa pięć lat i nie dłużej niż dwie kadencje. Dodatkowo działa niezależnie od organów władzy państwowej. Prezes IPN nie może być również bez zgody Sejmu RP pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Wyjątkiem jest np. ujęcie go na gorącym uczynku, w momencie popełnienia przestępstwa lub o ile jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania.
